EUDR, a branża e-commerce? Sprawdź, co musisz wiedzieć!

Co to jest EUDR?

EUDR to skrót od rozporządzenia European Union Deforestation Regulation, którą można przetłumaczyć jako rozporządzenie Unii Europejskiej w sprawie wylesiania. Ten akt prawny ma na celu zmniejszenie poziomu degradacji lasów i bezpośrednio wpływa na import oraz eksport towarów, których wytworzenie wiąże się w jakikolwiek sposób z wycinaniem lasów.

Dodajmy, że pełna polska nazwa rozporządzenia EUDR to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010.

Kto podlega pod EUDR?

Pod EUDR podlegają osoby prawne i fizyczne, których działalność gospodarcza wiąże się z wprowadzaniem do obrotu towarów i produktów objętych rozporządzeniem na rynku unijnym lub eksport tych dóbr poza terytorium Unii Europejskiej.

Co podlega pod EUDR - jakie towary i produkty?

W treści rozporządzenia EUDR zostały ujęte tzw. odnośne towary i odnośne produkty, i to one podlegają pod ten akt prawny.

Do pierwszej grupy zaklasyfikowano towary, które, według jednego z „najnowszych opracowań badawczych”, mają największy udział w wylesianiu powodowanym przez Unię Europejską, a są to:

• olej palmowy (34,0%) i produkty odnośne: orzechy palmowe, kwas oleinowy, przemysłowe alkohole tłuszczowe.
• soja (32,8%) i produkty odnośne: olej sojowy, nasiona soi.
• drewno (8,6%) i produkty odnośne: węgiel drzewny, drewno surowe, drewniane ramy do obrazów.
• kakao (7,5%) i produkty odnośne: kakaowe masło i kakaowy tłuszcz, czekolada, łuski kakao.
• kawa (7,0%) i produkty odnośne: kawa palona, kawa bezkofeinowa, łupinki i łuski kawy.
• bydło (5,0%) i produkty odnośne: mrożone lub schłodzone mięso z bydła, bydło żywe, skóry garbowane, skóry wyprawione.
• kauczuk (3,4%) i produkty odnośne: gumowe nici i sznurki, opony, gumowe pasy i taśmy.

Z kolei odnośne produkty to, zgodnie z definicją, artykuły zawierające odnośne towary, były nimi karmione lub powstały przy ich wykorzystaniu. Zaznaczmy, że odnośne produkty wymienione wyżej są jedynie przykładami. Ich cała lista znajduje się w załączniku I rozporządzenia EUDR.

Kiedy EUDR wejdzie w życie w Polsce?

Zgodnie z najnowszym komunikatem Komisji Europejskiej, EUDR wejdzie w życie 30 grudnia 2025 roku. Jednak pierwotnie miało to nastąpić wcześniej.

W Polsce datą implementacji rozporządzenia EUDR był wcześniej 30 grudnia 2024 roku dla średnich i dużych przedsiębiorstw oraz 30 czerwca 2025 roku dla mikro i małych przedsiębiorstw.

Przypomnijmy, że status przedsiębiorstwa określa się (w uproszczeniu), biorąc pod uwagę liczbę zatrudnionych pracowników oraz jego obroty:

1. Mikro przedsiębiorstwo: zatrudnia poniżej 10 osób, generuje obrót roczny mniejszy niż 2 miliony euro lub suma bilansowa jest mniejsza niż 2 miliony euro;
2. Małe przedsiębiorstwo: zatrudnia od 10 do 49 pracowników, roczny obrót nie przekracza 10 milionów euro lub suma bilansowa jest mniejsza niż 10 milionów euro;
3. Średnie przedsiębiorstwo: zatrudnia od 50 do 249 pracowników, roczny obrót nie przekracza 50 milionów euro, lub suma bilansowa jest niższa niż 43 miliony euro;
4. Duże przedsiębiorstwo: zatrudnia powyżej 250 pracowników, roczny obrót 50 milinów euro lub suma bilansowa jest wyższa niż 43 miliony euro.

EUDR, a nowe obowiązki dla Polski i polskich przedsiębiorców - procedura należytej staranność

Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu odnośne produkty lub odnośne towary, mają obowiązek wprowadzenia w swoim przedsiębiorstwie i utrzymania tzw. systemu należytej staranności. Wiąże się on z takimi działaniami jak:

Wymagania EUDR – zbieranie danych, dokumentów i informacji dotyczących odnośnych produktów

Pierwszy krok, który muszą wykonać przedsiębiorcy to zbieranie danych, dokumentacji i informacji dotyczących odnośnych produktów i odnośnych towarów, które potwierdzają, że artykuły te spełniają wymogi określone w rozporządzeniu EUDR.

Wymagane informacje to m.in.:

• opis, w tym nazwę handlową i rodzaj odnośnych produktów, jak również, w przypadku odnośnych produktów, które zawierają drewno lub zostały wytworzone z drewna, nazwę zwyczajową gatunków i ich pełną nazwę naukową. Opis produktu zawiera wykaz odnośnych towarów lub odnośnych produktów zawartych w nim lub użytych do wytworzenia tych produktów;

• ilość, odnośnych produktów; dla odnośnych produktów wprowadzanych na rynek lub je opuszczających, ilość ma być wyrażona jako masa netto w kilogramach oraz, w stosownych przypadkach, w uzupełniających jednostkach miary określonych w załączniku I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 20 dla wskazanego kodu systemu zharmonizowanego lub, we wszystkich innych przypadkach, ilość ma być wyrażona jako masa netto, lub w stosownych przypadkach, jako objętość lub liczba jednostek; uzupełniająca jednostka miary ma zastosowanie, w przypadku, gdy jest ona konsekwentnie podana dla wszystkich możliwych podpozycji danego kodu systemu zharmonizowanego, o którym mowa w oświadczeniu o należytej staranności;

• kraj produkcji i, w stosownych przypadkach, jego części;

• geolokalizację wszystkich działek, gdzie wyprodukowano odnośne towary, które zawiera odnośny produkt lub z użyciem których został wytworzony, a także datę lub przedział czasowy produkcji; w przypadku gdy odnośny produkt zawiera odnośne towary wyprodukowane na różnych działkach lub został z takich towarów wyprodukowany, podaje się geolokalizację wszystkich poszczególnych działek; jakiekolwiek wylesienie lub degradacja lasów na danych działkach automatycznie dyskwalifikuj ą wszystkie odnośne towary i odnośne produkty pochodzące z tych działek z wprowadzenia ich do obrotu lub udostępnienia na rynku lub ich wywozu; w przypadku odnośnych produktów zawierających lub wytworzonych przy wykorzystaniu bydła oraz w przypadku takich odnośnych produktów, które były karmione odnośnymi produktami, geolokalizacja odnosi się do wszystkich zakładów, w których trzymano to bydło; w przypadku wszystkich pozostałych odnośnych produktów wymienionych w załączniku I geolokalizacja odnosi się do działek.

Ww. punkty to jedynie część wymaganych danych. Pełny wykaz danych, informacji i dokumentacji, które muszą gromadzić przedsiębiorcy znajduje się w art. 9 EUDR.

Co więcej, ww. ewidencja musi być przechowywana przez okres 5 lat od daty wprowadzenia do obrotu lub eksportu odnośnych produktów.

Przepisy rozporządzenia EUDR – ocena ryzyka

Zebrawszy dane opisane akapit wyżej, przedsiębiorcy mają obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka niespełniania przez wprowadzane do obrotu artykuły wymagań wynikających z rozporządzenia EUDR.

Jeżeli wynik okaże się znikomy, podmiot może wprowadzać odnośny produkt do obrotu. Jeżeli jednak ryzyko okaże się większe, wprowadzenie takich artykułów do obrotu będzie zakazane.

Z kolei w samym procesie ryzyka należy uwzględnić takie kryteria, jak:

• obecność lasów w kraju produkcji lub części tego kraju;

• obecność ludności rdzennej w kraju produkcji lub części tego kraju;

• konsultacje i współpraca w dobrej wierze z ludnością rdzenną w kraju produkcji lub części tego kraju;

• zastrzeżenia dotyczące kraju produkcji i pochodzenia lub jego części, takie jak poziom korupcji, powszechność fałszowania dokumentów i danych, nieegzekwowanie prawa, naruszenia międzynarodowych praw człowieka, konflikt zbrojny lub obecność sankcji nałożonych przez Radę Bezpieczeństwa ONZ lub Radę Unii Europejskiej;

• złożoność danego łańcucha dostaw i etap przetwarzania odnośnych produktów, szczególnie trudności w połączeniu odnośnych produktów z działką, na której odnośne towary zostały wyprodukowane.

Należy zaznaczyć, że ww. punkty to jedynie kilka, a nie wszystkie z kryteriów wymienionych w artykule 10. rozporządzenie EUDR.

Przepisy rozporządzenia EUDR – zmniejszenie ryzyka

W przypadku zbyt wysokiej oceny ryzyka, przedsiębiorca ma obowiązek podjęcia kroków, mających na celu jego zmniejszenie do poziomu znikomego. Kroki te obejmują wdrożenie odpowiednich procedur oraz:

• „zebranie dodatkowych informacji, danych lub dokumentów;
• prowadzenie niezależnych badań lub audytów;
• podejmowanie innych środków dotyczących wymogów informacyjnych określonych w art. 9.”

Kwestia zmniejszania ryzyka dotyczącego niezgodności odnośnych produktów i towarów z rozporządzeniem EUDR jest opisana w art. 10 EUDR.

Kiedy powyższe kroki zostaną wykonane, przedsiębiorca musi złożyć właściwym organom oświadczenia o należytej staranności za pośrednictwem udostępnionego w tym celu systemu informacyjnego EUDR.

Organy te są określane przez każde państwo członkowskie. W Polsce obecnie nie ma instytucji wyznaczonej do egzekwowania obowiązków wynikających z EUDR, jednak kwestiami związanymi z tym rozporządzeniem obecnie zajmuje się Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Uproszczona procedura należyty staranność

Warto zaznaczyć, że rozporządzenie EUDR przewiduje również tzw. uproszczoną procedurę należytej staranności. Ta pozwala na pominięcie kroków oceny ryzyka oraz zmniejszenia ryzyka, gdy „…wszystkie odnośne towary i odnośne produkty wyprodukowano w krajach lub ich częściach, które sklasyfikowano jako kraje o niskim ryzyku zgodnie z art. 29”.

Kary za niezgodność z EUDR

Kary za niezgodność z rozporządzeniem EUDR zostały określone w jego treści, a konkretnie artykule 25. Należą do nich:

• grzywna w wysokości nawet 4% rocznego obrotu firmy wygenerowanego na terenie całej Unii Europejskiej;
• skonfiskowanie odnośnych produktów;
• konfiskata dochodów z handlu dobrami niespełniającymi wymogów zachowania należytej staranności;
• wykluczenie z zamówień publicznych, dotacji i koncesji, trwające maksymalnie 12 miesięcy;
• czasowy zakaz wprowadzania odnośnych produktów lub odnośnych towarów do obrotu;
• zakaz stosowania uproszczonej procedury należytej staranności.

Warto zaznaczyć, że ostateczny zakres kar za niezgodność z EUDR, a także ich intensywność mogą się różnić w zależności od kraju członkowskiego, który ma prawo do wdrażania własnych mechanizmów egzekwowania tych kar.

Znaczenie rozporządzenia EUDR dla branży e-commerce

Rozporządzenie EUDR zdecydowanie wpłynie na branżę e-commerce, szczególnie na podmioty zajmujące się importem, eksportem i wytwarzaniem dóbr. Firmy te będą musiały nie tylko sprostać nowym wymogom dotyczącym zgodności i przejrzystości z systemem należytej staranności, ale też będą musiały dokładnie analizować produkty wprowadzane do obrotu lub wykorzystywane do produkcji własnych towarów.

To z kolei oznacza konieczność poświęcenia dodatkowych zasobów, m.in czasu i finansów, na analizę dokumentów, przepisów czy nawet znalezienia nowych kontrahentów, jeżeli dotychczasowi nie dostarczają produktów zgodnych z EUDR. Z kolei następstwem tego mogą być zmiany asortymentu czy cen.

Co więcej, następstwem wdrożenia EUDR jest także potencjalne ryzyko związane ze złamaniem lub przepisów rozporządzenia, które może okazać się szczególnie kosztowne dla przedsiębiorstwa.

Z drugiej jednak strony stosowanie EUDR może pomóc firmom e-commerce zyskać przewagę konkurencyjną dzięki transparentności i etycznym praktykom. Konsumenci coraz częściej poszukują zrównoważonych produktów, a spełnienie wymagań EUDR może zwiększyć ich zaufanie do marek, które stawiają na ochronę środowiska.

Czym jest EUDR? - Podsumowanie

Rozporządzenie EUDR stawia przed branżą e-commerce nowe wyzwania, ale również otwiera drzwi do budowania bardziej zrównoważonego i przejrzystego rynku. Wprowadzenie systemu należytej staranności oraz ścisłe monitorowanie łańcucha dostaw wymaga od firm e-commerce większego zaangażowania i dostosowania operacji do nowych przepisów. Choć regulacje te wiążą się z dodatkowymi kosztami i ryzykiem sankcji, mogą także stać się istotnym atutem konkurencyjnym, wzmacniając pozycję firm odpowiedzialnych społecznie i ekologicznie.

Jeżeli działasz w branży e-commerce i potrzebujesz wsparcia z kwestiami VAT, księgowością e-commerce lub potrzebujesz pomocy doradcy podatkowego, umów się na konsultację. Nasi specjaliści chętnie pomogą Tobie i Twojej firmie!