Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w VAT przy sprzedaży wysyłkowej?

Obowiązek podatkowy - definicja

Zgodnie z art. 4. Ordynacji podatkowej, obowiązek podatkowy to „… wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.”

W tym miejscu warto także zaznaczyć, ze zgodnie z treścią ustawy, opodatkowaniu VAT podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, a także wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT według zasady ogólnej?

Artykuł 19a. ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że „obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.”

Jednak w przypadku kiedy płatność, częściowa lub w całości, nastąpi przed dostawą towarów lub realizacją usługi, wówczas to moment otrzymania pieniędzy jest chwilą powstania obowiązku podatkowego w VAT.

Moment powstania obowiązku podatkowego w VAT w branży e-commerce

W branży e-commerce do określenia momentu powstania obowiązku podatkowego niezbędne jest wzięcie pod uwagę takich czynników jak moment przeniesienia praw do rozporządzania towarami, moment wydania towaru, czy też moment otrzymania zapłaty. W związku z tym warto również wyjaśnić, co kryje się pod tymi terminami, a w tym temacie można przytoczyć wiele interpretacji i stanowisk Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej.

Moment przeniesienia prawa do rozporządzenia towarami

Przez dostawę towarów rozumie się moment przeniesienia prawa do rozporządzania nimi na innego właściciela, jeżeli zapłata nie nastąpiła wcześniej.

W związku z tym, w tym miejscu wyjaśnijmy także, co należy rozumieć „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” , a określił to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88:

„W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności.

W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów.

Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.”

W odniesieniu do kwestii transportu towarów przez spedytora, wskazać należy, że zgodnie z art. 544 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny, jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju. Ponadto, jak stanowi art. 548 § 1 tej ustawy, z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.

Kiedy następuje wydanie towaru?

Warto w tym miejscu przywołać także interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 11 lipca 2019 r., 0115-KDIT1-1.4012.340.2019.1.DM, zgodnie z którą „wydanie rzeczy następuje z chwilą powierzenia rzeczy przez sprzedawcę przewoźnikowi z poleceniem dostarczenia rzeczy do miejsca przeznaczenia uzgodnionego wcześniej z kupującym.

Z chwilą, w której rzecz została powierzona przewoźnikowi, następuje formalne spełnienie świadczenia przez sprzedawcę, a na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą.”.

Podobne stanowisko zostało przyjęte w interpretacji indywidualnej z dnia 5 lutego 2015 r., ILPP4/443-638/14-2/BA, która dotyczyła sprzedaży internetowej za pobraniem na rzecz osób fizycznych dostarczanych klientom za pośrednictwem poczty lub kuriera. W ocenie organu momentem powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do dostaw towarów dokonywanych za pobraniem – w myśl art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej zwanej ustawą VAT) – jest data dokonania dostawy, a więc w tym przypadku chwila wydania towarów poczcie lub kurierowi.

Podobne stanowiska prezentowane było także w innych interpretacjach indywidualnych:

• interpretacji indywidualnej z dnia 22 kwietnia 2014 r. Izby Skarbowej w Poznaniu dotyczącej sprawy o sygnaturze ILPP5/443-11/14-5/KG;
• interpretacji indywidualnej z dnia 29 sierpnia 2014 r. wydanej w sprawie ITPP2/443-636/14/RS przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy.

Moment powstania obowiązku podatkowego w VAT, a sprzedaż B2B

W przypadku sprzedaży wysyłkowej pomiędzy firmami, z którą związana jest dostawa przed płatnością, moment przejścia ryzyka i kosztów związanych z dostawą towarów na nabywcę zazwyczaj ustalany jest w drodze porozumienia stron, co wpływa na określenie obowiązku podatkowego z tytułu dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT. np. INCOTERMS.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej w tym temacie, zachęcamy do sprawdzenia naszego artykułu: Czym są reguły Incoterms?.

Natomiast jeżeli takie ustalenia nie zostały zawarte w umowie, wówczas, zarówno przy sprzedaży B2B, jak i B2C, należy odwołać się do norm prawa cywilnego, które wskazują, kiedy następuje moment wydania towaru.

Potrzebujesz pomocy z VAT lub księgowością w e-commerce?

Odezwij się do nas, wskaż, co stanowi problem, a nasi specjaliści zajmą się resztą!

Umów się na konsultację

Powstanie obowiązku podatkowego w VAT, a świadczenie usług

W przypadku świadczenia usług, zgodnie z definicją, momentem powstania obowiązku podatkowego jest moment wykonania usługi. Jednak tę kwestię warto sprecyzować.

Jeżeli usługi wykonywane są częściowo, jej części uznaje się je za wykonane, kiedy określono dla nich zapłaty.

Z kolei w sytuacji, kiedy dla wykonywanej usługi ustalone zostały terminy płatności lub rozliczeń, obowiązek podatkowy w VAT powstaje wraz z końcem okresu (miesiąca lub roku rozliczeniowego), do którego te daty się odnoszą, do momentu zakończenia świadczenia usługi.

Natomiast w przypadku świadczenia danej usługi przez rok lub dłużej, kiedy to w danym roku nie upływa termin płatności lub rozliczenia, momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT jest koniec danego roku podatkowego, aż do momentu zakończenia świadczenia danej usługi.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w VAT według zasad szczegółowych?

W ustawie o podatku od towarów i usług można znaleźć także sytuacje określone w zasadach szczególnych, kiedy to moment powstania obowiązku podatkowego w VAT jest uzależniony od daty otrzymania płatności czy też wystawienia faktury. Sytuacje te można podzielić na 3 grupy.

Obowiązek podatkowy w VAT – zasady szczególne – otrzymanie części lub całości płatności

Zgodnie z art. 19a. Ust. 5 Pkt. 1. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu:

• wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
• przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie,
• dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18,
• świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
• świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 – dotyczy to usług finansowych, usług ubezpieczeniowych oraz usług w zakresie gier hazardowych.

…a także w chwili „otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1”.

Obowiązek podatkowy w VAT – zasady szczególne – dzień wystawienia faktury na rzecz innego podatnika VAT

W ustawie o VAT, w Art. 19a. Ust. 5 Pkt. 3., wyróżnione są także czynności, dla których moment powstania obowiązku podatkowego w VAT jest definiowany przez datę wystawienia faktury na rzecz innego podatnika VAT, a należą do nich:

• świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych. Fakturę należy wystawić w przeciągu 30 dni od wykonania usługi, zgodnie z art. 106i ust. 3 ustawy o VAT.
• Dostawy książek drukowanych – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych, z wyjątkiem dostaw towarów, o których mowa w art. 7a ust. 1 i 2, dokonywanych na rzecz podatnika ułatwiającego dostawy towarów oraz przez tego podatnika. Fakturę należy wystawić w ciągu 60 dni od daty wydania towaru.
• Czynności polegających na drukowaniu książek – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług. Fakturę należy wystawić w ciągu 90 dni od wykonania usługi.

Obowiązek podatkowy w VAT – zasady szczególne – dzień wystawienia faktury

Szczególne zasady wskazują także, że obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury na:

• dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
• świadczenia usług:
• telekomunikacyjnych,
• wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy,
• najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
• ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
• stałej obsługi prawnej i biurowej,
• dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

– z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT w handlu międzynarodowym w UE?

Obowiązek podatkowy przy transakcjach wewnątrzwspólnotowych (WDT / WNT) powstaje wraz z wystawieniem faktury, a to musi nastąpić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy.

W przypadku, kiedy faktura nie zostanie wystawiona, wówczas 15. dzień miesiąca następującego po miesiącu dostawy jest datą powstania obowiązku podatkowego.

Jeżeli WDT następuje w sposób ciągły dłużej niż miesiąc, uważa się ją za dokonaną z końcem każdego miesiąca, aż do momentu jej zakończenia.

Dodajmy, że w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych, jakakolwiek płatność przed wystawieniem faktury nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT przy imporcie oraz eksporcie towarów?

W przypadku eksportu towarów obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z zasadami ogólnymi – czyli w momencie dostawy towarów lub otrzymania części bądź całej płatności.

Z kolei w przypadku importu towarów, art. 19a. ust. 9. Stanowi: „Obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego, z zastrzeżeniem ust. 10a i 11.”

Oprócz tego, ustępy 10a i 11 tej samej ustawy stanowią, kolejno:

• „W przypadku objęcia towarów procedurą uszlachetniania czynnego obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą zamknięcia procedury uszlachetniania czynnego…”;

• „W przypadku objęcia towarów procedurą: składowania celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem z należności celnych przywozowych, uszlachetniania czynnego, tranzytu, wolnego obszaru celnego, jeżeli od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze, obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.”

Co więcej, art. 26a ust. 2 ustawy o VAT stanowi:

„W przypadku gdy towary zostaną objęte z momentem ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej jedną z następujących procedur:

1) uszlachetniania czynnego,

2) odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych,

3) składowania celnego,

4) tranzytu, w tym także składowaniem czasowym przed objęciem towarów jedną z procedur celnych,

5) wolnego obszaru celnego

– miejscem importu takich towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary te przestaną podlegać tym procedurom.”.

Jeśli natomiast towary są importowane z krajów trzecich i nie są objęte cłem, np. z racji wysyłki pocztą, obowiązek podatkowy powstaje w momencie zgłoszenia celnego.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT przy imporcie oraz eksporcie usług?

W przypadku świadczenia usług (eksportu) na rzecz zagranicznego podatnika VAT, do rozliczenia transakcji z podatku VAT zobowiązany jest usługobiorca. Wynika to z faktu, że przy takim rozliczeniu należy wziąć pod uwagę miejsce ich świadczenia.

W tym celu usługodawca musi wystawić fakturę VAT, na której będzie zaznaczone „odwrotne obciążenie” oraz „np” przy stawce VAT.

Natomiast przy imporcie usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi lub w momencie otrzymania części bądź całej zapłaty za nią, jeśli miało to miejsce przed jej wykonaniem. Z kolei w celu określenia miejsca opodatkowania, należy wziąć pod uwagę:

• siedzibę działalności gospodarczej usługobiorcy,
• stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli jest inne niż miejsce siedziby usługobiorcy,
• stałe miejsce zamieszkania lub pobytu usługobiorcy, jeśli nie ma siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT przy sprzedaży wysyłkowej? - Podsumowanie

Podsumowując, obowiązek podatkowy VAT w Polsce powstaje w zależności od rodzaju transakcji oraz jej specyfiki. W przypadku sprzedaży wysyłkowej kluczowe jest zrozumienie momentu powstania obowiązku podatkowego, który może być uzależniony od chwili dostawy towarów, wystawienia faktury lub otrzymania płatności. Znajomość tych zasad pozwala przedsiębiorcom na prawidłowe rozliczanie VAT i unikanie potencjalnych sankcji ze strony organów podatkowych.

Jeżeli jednak potrzebujesz wsparcia np. w postaci doradztwa podatkowego lub księgowego, czy też usług VAT Compliance, umów się na konsultację, wskaż, co stanowi problem, a resztą zajmą się nasi specjaliści!