Usługi budowlane za granicą a VAT

Miejsce świadczenia usług budowlanych, a miejsce opodatkowania usług budowlanych

Chcąc prawidłowo rozliczyć VAT z tytułu świadczenia usług budowlanych za granicą, należy w pierwszej kolejności określić miejsce świadczenia usług budowlanych.

Art. 28e ustawy o VAT stanowi, że:

Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.

Oznacza to, że w przypadku usług budowlanych za granicą, miejscem opodatkowania będzie kraj, na którego terenie znajduje się nieruchomość.

Powyższy przepis jest tożsamy z treścią art. 47 Dyrektywy 2006/112/WE, który stanowi, że:

Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług rzeczoznawców i agentów nieruchomości, usług zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub w miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, przyznawanie prawa użytkowania nieruchomości oraz usług związanych z przygotowywaniem i koordynacją prac budowlanych, takich jak usługi architektów i biur nadzoru budowlanego, jest miejsce, w którym znajduje się dana nieruchomość.

Źródła: Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług , Dyrektywa 2006/112/WE

Usługi budowlane w UE - o jakie dokładnie czynności chodzi?

Przed rozliczeniem podatku VAT z tytułu świadczenia usług budowlanych za granicą warto także rozróżnić, jakie dokładnie działania kwalifikują się jako „usługi związane z nieruchomościami”. To określa art. 31a rozporządzenia 282/2011 i dotyczy usług, „…które mają wystarczająco bezpośredni związek z daną nieruchomością”, przez co należy rozumieć 2 sytuacje:

a) gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;

b) gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.

Z kolei do powyższych kwalifikują się usługi wskazane w art. 31a ust. 2 pkt. a-q ww. rozporządzenia, wśród których są:

• świadczenie usług nadzoru budowlanego lub ochrony na miejscu;
• wznoszenie budynku na terenie oraz prace budowlane i rozbiórkowe dotyczące budynku lub jego części;
• budowa stałych struktur na terenie, jak również prace budowlane i rozbiórkowe dotyczące stałych struktur, takich jak systemy rurociągów gazowych, wodnych, kanalizacyjnych i podobnych;
• prace terenowe, łącznie z usługami rolniczymi, takimi jak orka, siew, nawadnianie i nawożenie.

Rozliczenie VAT z usług budowlanych za granicą

Chcąc właściwie rozliczyć VAT ze świadczenia usług budowlanych za granicą, należy pamiętać, że faktury wystawiane na zagraniczne usługi budowlane muszą spełniać wymagania kraju, w którym są opodatkowane.

Ponadto, należy określić status odbiorcy tych usług, od czego zależeć będą kolejne kroki:

Jak rozliczyć usługi budowlane za granicą gdy odbiorcą jest osoba fizyczna?

Jeżeli firma wykonuje usługi budowlane za granicą dla osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, wówczas wykonawca usług musi zarejestrować się do celów podatku VAT w kraju wykonywania usług i stosować się do tamtejszych zasad podatkowych, tzn. stosować lokalne stawki VAT, wystawiać faktury zgodnie z krajowymi przepisami, a także rozliczać podatek VAT wedle krajowych procedur.

Jak rozliczyć usługi budowlane za granicą gdy odbiorcą jest podatnik VAT?

Jeżeli usługi budowlane za granicą są świadczone na rzecz podatnika VAT, a nieruchomość, której dotyczą świadczone usługi, znajduje się w kraju siedziby takiego przedsiębiorcy, wówczas, zgodnie z zasadą odwrotnego obciążenia, to on przejmuje obowiązek rozliczenia VAT.

Nieco inaczej należy rozliczyć podatek VAT, jeżeli usługa budowlana jest wykonywana na rzecz zagranicznego przedsiębiorcy, a nieruchomość, której dotyczy, nie znajduje się w kraju jego siedziby. Zobrazujmy to jednak przykładem.

Przykład

Polska firma świadczy usługi budowlane na rzecz francuskiej firmy, jednak nieruchomość, której dotyczą usługi, zlokalizowana jest w Hiszpanii. W takiej sytuacji VAT należy rozliczyć na jeden z dwóch sposobów:

• Opcja I: Polska firma musi dokonać rejestracji VAT w Hiszpanii i wystawić hiszpańską fakturę VAT, a także odprowadzić VAT w tym kraju.
• Opcja II: Francuska firma zarejestruje się do celów podatku VAT w Hiszpanii, a polski przedsiębiorca wystawi fakturę VAT z zasadą odwrotnego obciążenia.

Usługi budowlane w Niemczech i podatek budowlany w Niemczech

 W kontekście usług budowlanych należy wyróżnić Niemcy, ponieważ jest to jeden z krajów w UE, w którym najczęściej wykonywane są usługi budowlane przez polskich przedsiębiorców.

Chcąc rozliczyć usługi budowlane w tym kraju, należy pamiętać nie tylko o tym, że VAT na usługi budowlane w Niemczech wynosi 19%, ale oprócz niego istnieje także podatek budowlany w Niemczech – tzw. Abzugsbesteuerung bei Bauleistungen lub Bauabzugsteuer, który dotyczy opodatkowania usług budowlanych świadczonych na rzecz przedsiębiorców lub instytucji publicznych. Zobowiązuje on zleceniodawców do płatności 15% ww. podatku podczas wypłaty wynagrodzeń.

Zwolnienie z podatku budowlanego w Niemczech

Warto dodać, że istnieje możliwość zwolnienia z podatku budowlanego w Niemczech. W tym celu zagraniczny przedsiębiorca może złożyć wniosek do niemieckiego urzędu skarbowego o tzw. Freistellungsbescheinigung lub, w skrócie, Freistellung. To musi jednak zostać poprzedzone rejestracją VAT w Niemczech, a także zgromadzeniem wymaganych dokumentów, takich jak rachunki, umowy i zestawienie pracowników.

Jeżeli urząd uzna, że w przypadku ubiegającego się o zwolnienie z podatku budowlanego w Niemczech przedsiębiorcy nie istnieje ryzyko zaległości podatkowych, wówczas wniosek jest rozpatrywany pozytywnie. Ponadto, jeżeli wcześniej nastąpiła płatność tego podatku, można ubiegać się o jego zwrot.

Usługi budowlane za granicą a VAT - Podsumowanie

Prawidłowe rozliczenie VAT w przypadku usług budowlanych świadczonych za granicą wymaga dokładnej analizy przepisów zarówno polskiego, jak i unijnego prawa podatkowego. Kluczowe znaczenie ma określenie miejsca opodatkowania, które zależy od lokalizacji nieruchomości, a także statusu odbiorcy usług.

Dla firm budowlanych działających na rynkach zagranicznych istotne jest także dostosowanie się do lokalnych zasad fakturowania, stawek VAT oraz ewentualnych obowiązków rejestracyjnych w danym kraju. W niektórych przypadkach możliwe jest skorzystanie z mechanizmu odwrotnego obciążenia, który upraszcza procedury, ale wymaga spełnienia określonych warunków.

Co więcej, świadcząc usługi budowlane za granicą, należy zwrócić szczególną uwagę na Niemcy. W tym kraju występuje bowiem tzw. podatek budowlany wynoszący 15% i dotyczący opodatkowania usług budowlanych świadczonych na rzecz przedsiębiorców lub instytucji publicznych.