Graniczny podatek węglowy CBAM — regulacja Unii Europejskiej ws. importowanych towarów związanych z emisją CO2

Czym jest graniczny podatek węglowy?

Graniczny podatek węglowy (ang. CBAM — Carbon Border Adjustment Mechanism) to efekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. Jego efektem jest wprowadzenia mechanizmu CBAM w postaci podatku granicznego, który ma na celu regulację cen towarów wwożonych do obszaru celnego Unii Europejskiej, z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla z nimi związanej.

Co więcej, 15 września 2023 roku opublikowano rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/1773 z dnia 17 sierpnia 2023, które określiło obowiązki sprawozdawcze związane z podatkiem węglowym podatkiem.

Dodajmy, że podatek CBAM to jeden z trzech filarów unijnego planu neutralności klimatycznej, który ma zostać zrealizowany do 2050 roku.

Jaki jest cel wprowadzenia granicznego podatku węglowego?

Celem podatku węglowego CBAM jest ograniczenie przywozu towarów na teren Unii Europejskiej z krajów, gdzie ograniczanie emisji gazów cieplarnianych i dwutlenku węgla nie jest brane pod uwagę. System zakłada bowiem, że importerzy zostaną docelowo objęci dodatkowymi opłatami wyliczanymi na podstawie wysokości licencji na emisję spalin.

Towary objęte granicznym podatkiem węglowym

Towary objęte mechanizmem CBAM, które podlegają pod nowe obowiązki regulacyjne, są określone w art. 2. rozporządzenia 2023/956 i należą do nich:

• cement,
• żelazo i stal,
• aluminium,
• nawozy sztuczne,
• wodór,
• energia elektryczna.

Dodajmy, że towary objęte granicznym podatkiem węglowym podlegają grupowaniu według Nomenklatury Scalonej (CN).

Należy baczne monitorować przepisy. Nie wykluczone, że w przyszłości lista towarów raportowanych zostanie rozszerzona np. o wyroby plastikowe.

Potrzebujesz pomocy z VAT lub księgowością w e-commerce?

Poszukiwania zakończone! Odezwij się do nas, przedstaw swoją sprawę, a resztą zajmą się nasi specjaliści. Niezależnie czy mowa o księgowości w e-commerce, czy kwestiach VAT i VAT OSS – rejestracjach, rozliczeniach czy deklaracjach!

Umów się na konsultację

Wdrażanie granicznego podatku węglowego — przepisy przejściowe

Wdrażanie przepisów wynikających z rozporządzenia CBAM jest podzielone na dwa etapy, a celem okresu przejściowego, jak można przeczytać na stronie Komisji Europejskiej, jest służenie jako okres pilotażowy i okres nauki dla wszystkich zainteresowanych stron (importerów, producentów i władz) oraz zbieranie przydatnych informacji o emisjach wbudowanych w celu dopracowania metodyki na okres ostateczny.

Nowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z wdrażania CBAM — od 1 października 2023 roku

Pierwszy z nich rozpoczął się 1 października 2023 roku, a zakończy się 31 grudnia 2025 roku. W tym czasie, importerzy towarów, których dotyczy podatek CBAM, mają obowiązek składać kwartalne sprawozdanie CBAM. Muszą w nim wykazać skalę emisji wprowadzanych na europejski rynek towarów, a także wielkość importu. Natomiast pierwszy okres sprawozdawczy zakończył się 31 stycznia bieżącego roku, a terminy kolejnych to 30 kwietnia, 31 lipca i 31 października. Co więcej, obowiązki raportowania wynikające z wdrożenia CBAM w okresie przejściowym można wypełniać poprzez rejestr przejściowy CBAM dostępny pod tym adresem. W celu uzyskania do niego dostępu najpierw należy posiadać konto na platformie PUESC oraz uzyskać na niej rozszerzone uprawnienie C31 „Dostęp do rejestru CBAM”.

Z kolei sam raport podatku węglowego powinien zawierać takie informacje jak:

• całkowita ilość importowanych towarów objętych granicznym podatkiem węglowym;
• poziom emisji wbudowanych (emisji uwolnione w procesie produkcji) importowanych towarów;
• rzeczywistej łącznej wielkości pośrednich emisji wbudowanych;
• wysokość należnej opłaty za emisję gazów cieplarnianych w państwie pochodzenia z uwzględnieniem rabatów i zniżek.

Co więcej, do końca 2024 roku, podmioty, które podlegają pod obowiązki raportowania CBAM, mogą składać sprawozdanie CBAM na trzy sposoby:

• pełne raportowanie zgodnie z nową metodyką (metoda UE);
• raportowanie na podstawie równoważnej metody (trzy opcje);
• raportowanie na podstawie domyślnych wartości odniesienia (tylko do lipca 2024 roku).

Z kolei od 1 stycznia 2025 roku akceptowana będzie jedynie pierwsza z ww. metod.

Nowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z wdrażania CBAM — od 1 stycznia 2026 roku

Pełne wdrożenie przepisów rozporządzenia CBAM jest przewidziane na 2026 roku, kiedy to od 1 stycznia importerzy towarów objętych CBAM będą musieli uzyskiwać status „upoważnionego zgłaszającego CBAM”. Następnie, posiadając go, importerzy towarów objętych granicznym podatkiem węglowym będą musieli kupować certyfikaty CBAM zgodnie z ilością odpowiadającej emisji wbudowanej sprowadzanych towarów. Kupno certyfikatów CBAM będzie formą opłaty podatku.

Co więcej, przepisy rozporządzenia CBAM przewidują, że po okresie przejściowym obowiązki importera będą uwzględniać składanie raportu podatku węglowego rocznego, na co będzie czas do 31 maja. Trzeba jednak zaznaczyć jakich towarów dotyczy roczne raportowanie CBAM, a są to towary związane z największym ryzykiem tzw. ucieczki emisji, która następuje w momencie, kiedy europejskie przedsiębiorstwa przenoszą swoją produkcję za granicę, aby przeprowadzać ją w krajach z mniejszymi restrykcjami dotyczącymi emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla.

Warto także zaznaczyć, że z regulacji CBAM nie wynika obowiązek liczenia śladu węglowego.

Kary i sankcje wynikające z CBAM

Już teraz wiadomo, że trzeba będzie przykładać szczególną wagę do wypełniania obowiązków CBAM. W przeciwnym razie przedsiębiorcy mogą spodziewać się kar i sankcji, które wyniosą od 10 do 50 euro za tonę niezaraportowanego importowanego towaru. Z kolei innym rodzajem kary może być cofnięcie statusu uprawnionego zgłaszającego CBAM.

Należy pamiętać, że w celu uniknięcia kary, należy pilnować, aby sprawozdanie CBAM było nie tylko dostarczone w czasie, ale też prawidłowo wypełnione.

CBAM, a e-commerce

Opisane powyżej regulacje stanowią dodatkowe obciążenia formalne dla importerów na terenie UE. Obecnie zakres towarów objętych raportowaniem jest dość ograniczony – dotyczy w większości branży produkcyjnej. Niewykluczone jednak, że w przyszłości opisane obowiązki raportowe i opłaty obejmą także importerów towarów z Chin zawierających plastik. Należy więc śledzić dalszy przebieg prac legislacyjnych nad omawianymi przepisami.

Graniczny podatek węglowy CBAM - podsumowanie

Graniczny podatek węglowy, w skrócie CBAM od angielskiego Carbon Border Adjustment Mechanism, to rozwiązanie wprowadzone przez Unię Europejską, które ma na celu ograniczenie importu na teren krajów członkowskich towarów, z którymi wiąże się emisja CO2, z krajów, gdzie normy emisyjne w porównaniu z europejskimi są o wiele niższe. CBAM to także jeden z trzech filarów planu neutralności klimatycznej UE.

Dotychczasowymi efektami wprowadzenia podatku węglowego są m.in. obowiązki kwartalnego raportowania, w którym zostanie wykazana skala emisji towarów wprowadzanych na europejski rynek. Z kolei już teraz wiadomo, że od 1 stycznia 2026 roku, importu towarów, których dotyczy CBAM, takich jak cement, żelazo, stal, aluminium, nawozy sztuczne, wodór i energia elektryczna, będą mogły dokonać jedynie podmioty, który uzyskają status „upoważnionego zgłaszającego CBAM”.

Graniczny podatek węglowy nie ma obecnie dużego wpływu na branżę e-commerce. Warto jednak śledzić zmiany, które będą go dotyczyły, ponieważ jeśli większa część towarów zostanie nim objęta, wzrosną koszty produkcji towarów z nich produkowanych, a w efekcie nastąpi także wzrost cen końcowych produktów.

Jeżeli jednak działasz w branży e-commerce, pamiętaj o podatku VAT i księgowości! Natomiast jeśli potrzebujesz wsparcia w tych aspektach, umów się na konsultację, powiedz, gdzie leży problem, a nasi specjaliści zajmą się resztą! Pomożemy zarówno w tematach księgowych, jak i tych, związanych z VAT i VAT OSS — rejestracjach, rozliczeniach czy deklaracjach.